به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام و المسلمین رئیس الواعظین حاج سید رضی عباس رضوی چهولسی در تاریخ هفتم جمادی الثانی سال ۱۳۲۳هـ. ق مصادف با دوازدهم ژوئن سال ۱۹۰۵م در چهولس سادات از توابع بلند شهر (از توابع فعلی گوتم بدهنگر - نویدا) در خانواده علم و هنر چشم به جهان گشود. پدر وی سید حفیظ الحسن رضوی نام داشت که از معززین چهولس سادات به شمار میرفت.
تحصیل ابتدایی وی در چهولس سادات انجام گرفت و سپس عازم مدرسه منصبیه میروت شد، بعد از مدتی به لکهنو رفت و در مدرسه واعظین و مدرسه ناظمیه تحصیل خود را ادامه داد. اساتید معروف مولانا از این قرارند: استاذ العلماء مولانا سید مرتضی حسین، مولانا سید یوسف حسین نجفی، مولانا سید خورشید حسن فلسفی، آیت الله سید سبط نبی نجفی و سید الفقهاء مفتی سید احمد علی.
او مدرک واعظ را از دست نجم الملة آیت الله سید نجم الحسن رضوی دریافت نمود و اجازه به زبان عربی اخذ کرد که همراه با تایید و امضای اساتید بزرگی از جمله مولانا سید یوسف حسین، مولانا احمد علی و مولانا سبط نبی نجفی بود.
بعد از فراغت تحصیلی از سال ۱۹۲۶م تا سال ۱۹۲۸م در مدرسه انوار المدارس امروهه به عنوان معلم اشتغال داشت و مدتی به جای پروفسور زبان فارسی فعالیت میکرد. مدیر مدرسه "مولانا سید مرتضی حسین" روش او را بسیار پسندید و بابت آن در سال ۱۹۲۷م و سال ۱۹۲۸م تقدیرنامههایی به زبان اردو اعطاء نمود. علاوه بر آن در سال ۱۹۲۶م مدرک نور الافاضل را به زبان عربی به او داده بود.
وقتی از مدرسه واعظین لکهنو فارغ التحصیل شد در ماه مبارک رمضان سال ۱۹۲۸م برای تبلیغ عازم کوراله از توابع الله آباد شد و وظیفه خود را به نحو احسن انجام داد. از سال ۱۹۲۹م تا سال ۱۹۳۰م در کیمبل "اتُک" سکونت گزید و در سال ۱۹۳۱م در حومه "اتُک" تبلیغ دین مبین اسلام را انجام داد. مؤمنانی را که پیش از آن در مسائل شرعی به علمای اهل سنت مراجعه میکردند با فقه جعفری آشنا نمود.
در سال ۱۹۳۳م برای زیارت عتبات عالیات رفت و دوباره در سال ۱۹۳۴م به اتک عازم شد. حدوداً در سال ۱۹۳۵م در منطقه "کامره" مناظرهای با اهل سنت رخ داد که پیروزی آن نصیب وی شد. تاثیر مناظره مذکور این بود که مردم زیادی از اقوام دیگر به ویژه اهل سنت به مذهب راستین امامیه پیوستند و مذهب تشیع را قبول نمودند.
او مسجد شیعه واقع در اتُک را توسعه داد. در این مسجد افراد اهل سنت نیز نماز میخواندند. بعد از توسعه مسجد، نظر به اینکه فسادی بین شیعه و سنی صورت نگیرد قطعه شعری حاوی تاریخ روی سنگ مسجد نوشت:
مسجد جامع سادات جلیل ** جس کی ھے بزم حسینیہ کفیل
فضل حق سے ھوئی تکمیل تمام ** شکر کیجئے رضی نیک انجام
کھیئے تاریخ بلا کاری گری ** مسجد حقای اثنای عشری
ترجمه: این مسجد ویژه سادات گرامی میباشد که تحت نظارت بزم حسینیه بنا نهاده شده است، بنای این مسجد به فضل حق به اتمام رسید لذا ای رضی! به نیکی از خدا سپاسگزاری کن. تاریخ بنای مسجد را بسرایید که این مسجد اثنا عشری است.
ماده تاریخ در این شعر "مسجد حقای اثنای عشری" است و از این قطعه شعر معلوم میشود که مولانا شاعر هم بوده است چنانچه تخلص وی "رضی" بوده و در شعر موجود است.
مولانا مدرسهای نیز در "اتک" بنا نهاد که به نام "مدرسه رضویه" موسوم شد. از شاگردان معروف وی مولانا سید گلاب علی شاه نقوی و قاضی احمد حسن را میتوان نام برد.
او برای بهبود تشیع اهتمام ویژهای به درس اخلاق ورزید. تاثیر درس اخلاق او این شد که زمینه بیشتری برای ترویج و تبلیغ دین مبین اسلام به وجود بیاید. مولانا صدها نفر را به مذهب راستین امامیه هدایت نمود؛ از جمله در بگهیره (فتح جنگ) به تعداد چهارده نفر، در مجاهد (راولپندی) به تعداد سه نفر، در چکری (راولپندی) به تعداد سیزده نفر، در مورت (فتح جنگ) به تعداد هفده نفر، در بهندر دلی (کیمبل پور) به تعداد ده نفر، در دوکوهه سادات ( جالندهر) به تعداد چهار نفر و در چهارن (راولپندی) به تعداد پنج نفر را به مذهب راستین اثنا عشری هدایت کرد.
در سال ۱۹۳۸م به شکارپور از توابع بلند شهر (اوترا پرادش) عازم تبلیغ شد. در سال ۱۹۵۲م دوباره به پاکستان برگشت و در گوجرنواله سکونت گزید.
در سال ۱۹۵۷م مشرف به زیارت خانه خدا گردید و مناسک حج را به جا آورد.
این عالم هندی در مکانهای متعددی مساجدی را توسعه داد و همچنین مساجدی را بنا نهاد.
مولانا رضی رضوی یگانه روزگار در میدان خطابت بود. وقتی مناقب اهل بیت را میخواند غوغای شنوندگان به گوش میرسید و وقتی مصیبت را میخواند مردم را بیقرار میکرد. او رسالهای با عنوان "فلسفه شهادت حسین" نوشت. این رساله اولین بار در سال ۱۹۳۹م در ماهنامه "الواعظ" پخش شد و سپس در منطقه گوجرانواله به صورت کتاب چاپ و نشر گردید. مولانا در گوشههای مختلف هندوستان و پاکستان، در شهرها، روستاها، شهرستانها و محلههای متعدد آن دو کشور، دین مبین اسلام را تبلیغ کرد و نوجوانان را به راه هدایت دعوت نمود. مولانا تسلط کامل به زبان عربی و فارسی داشت. او تا اواخر زندگی خود دست از کار تبلیغی برنداشت.
و بالأخره این چراغی که روشنگر تاریکیهای راه دین بود در تاریخ ششم ذی الحجه سال ۱۴۰۹هـ. ق مصادف با دهم جولای ۱۹۸۹م ساعت دو و نیم صبح خاموش شد و در آرامگاه اقبال تاون واقع در لاهور به خاک سپرده شد.
منبع: نجوم الهدایه تحقیق و تالیف مولانا سید غافر رضوی فلک چهولسی و مولانا سید رضی زیدی پهندیروی، ج ۲، ص ۱۰۹ - دانشنامه اسلام مرکز بین المللی میکروفیلم نور دهلی
